اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 506 |
| تعداد مقالات | 4,368 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,087,991 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,095,217 |
معناشناسی ساختگرای مفهوم «سیّئه» در قرآن کریم | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقاله 11، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 26، فروردین 1399، صفحه 271-301 اصل مقاله (562.16 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/quran.2020.2718 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه عشقی1؛ محمدعلی خوانین زاده* 2؛ فاطمه سادات تهامی3 | ||
| 1کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
| 3استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| «سیئه» از واژه‌های پربسامد قرآنی است که بیشتر در پیوند با حوزه معنایی «نافرمانی خدا» در نظر گرفته شده است حال آنکه کاربردهای فراوان دیگری هم در قرآن دارد که تاکنون با رویکرد جامع معناشناسانه بدان پرداخته نشده و جایگاه آن در نظام معنایی قرآن تبیین نگشته است. در این پژوهش از روش معناشناسی ساختگرا استفاده شده است و با بررسی روابط مفهومی «سیئه» با دیگر مفاهیم به‌کاررفته در قرآن اعم از روابط مفهومی ترکیبی (همنشینی) و بدلی (جانشینی) به تحلیل معنایی این مفهوم و حوزه‌های معنایی آن پرداخته شده است. با توجه به روابط همنشینی روشن می‌شود که در قرآن «سیئه» در دو حوزه معنایی «عمل بد با پیامد عقاب» و «پیشامد ناخوشایند» به کار رفته است. بر محور جانشینی، «سیئه» در حوزه معنایی اول با «ذنب»، «منکَر»، «ظلم»، «فاحشه»، «خطیئه»، «فساد در زمین» و «کید» قرابت معنایی و با «حسنه»، «عمل صالح»، «خیر» و «بِرّ» تقابل معنایی دارد؛ و در حوزه معنایی دوم با «عذاب»، «ضرّ»، «مصیبه»، «هلاک»، «شرّ» و «خوف» قرابت معنایی دارد و در تقابل معنایی با واژه‌های «حسنه»، «رحمه» و «خیر» است. در نتیجه این پژوهش مهم‌ترین مؤلفه‌های معنایی «سیئه» در هر دو حوزه معنایی حاصل شده و تعریفی جامع از آن در نظام معنایی قرآن کریم ارائه شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن کریم؛ سیئه؛ سوء؛ معناشناسی ساختگرا؛ روابط مفهومی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Structural Semantic Study of the Term Sayyiʾah in the Holy Qurʾān | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fatemeh Eshghi1؛ Mohammad Ali Khavanin Zadeh2؛ Fatemeh Sadat Tahami3 | ||
| 1M.A. in Quran and Hadith Studies, Kharazmi University, Tehran, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Department of Quran and Hadith Studies, Kharazmi University,Tehran, Iran. | ||
| 3Assistant Professor, Department of Quran and Hadith Studies, Kharazmi University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Sayyiʾah is one of the terms most frequently used in the Qurʾān. It mostly studied in the semantic field of ‘disobedience of God’, while there are many other usages in the Qurʾān which have not been studied semantically yet, and the importance of its meaning has not been clarified. In this study, considering sense relations between sayyiʾah and other concepts used in the Qurʾān, including syntagmatic and paradigmatic relations, semantic fields of the term sayyiʾah has been analyzed by using a structural semantic method. Syntagmatic relations reveal that in the Qurʾān, sayyiʾah has been used in two different meanings: ‘evil deed resulting punishment’ and ‘unpleasant accident’. In the first semantic field, sayyiʾah has paradigmatic relation with ‘ḏanb’, ‘munkar’, ‘ẓulm’, ‘fāḥišah’, ‘ḫaṭiʾah’, ‘fasād’ and ‘kaid’ as well as semantic opposition with ‘ḥasanah’, ‘ṣāliḥah’, ‘ḫair’ and ‘birr’. In the second semantic field, sayyiʾah has paradigmatic relation with ‘ʿaḏāb’, ‘ḍurr’, ‘muṣībah’, ‘halāk’, ‘šarr’ and ‘ḫauf’ as well as semantic opposition with ‘ḥasanah’, ‘raḥmah’ and ‘ḫair’. As a result, the most important semantic components of sayyiʾah in the both semantic fields has been revealed as well as providing a comprehensive definition of sayyiʾah in the semantic system of the Qurʾān. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The Holy Qurʾān, Sayyiʾah (evil), Sūʾ (bad), Structural Semantics, Syntagmatic and paradigmatic relations | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. ابن‌سیده المرسی، علی‌بن‌اسماعیل (۱۴۲۱ق)، المحکم والمحیط الأعظم، تحقیق عبدالحمید هنداوی، بیروت: دارالکتب العلمیه. ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم (۱۴۱۴ق)، لسان العرب، بیروت: دارصادر. ازهری، محمدبن‌احمد (۲۰۰۱م)، تهذیب اللغة، تحقیق محمدعوض مرعب، بیروت: دارإحیاء التراث‌العربی. ایزوتسو، توشیهیکو (۱۳۶۱ش)، خدا وانسان درقرآن، ترجمه احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار. ایزوتسو، توشیهیکو (۱۳۷۸ش)، مفاهیم اخلاقی‌ـ‌دینی در قرآن‌مجید، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: فروزان‌روز. باقری، مهری (۱۳۷۷ش)، مقدمات زبانشناسی، تهران: نشر قطره. بی‌یروش، مانفرد (۱۳۵۵ش)، زبانشناسی جدید، ترجمه محمدرضا باطنی، تهران: آگاه. پالمر، فرانک (۱۳۹۱ش)، نگاهی تازه به معنی‌شناسی، ترجمه کوروش صفوی، تهران: نشر مرکز. جفری، آرتور (۱۳۸۵ش)، واژه‌های دخیل در قرآن‌مجید، تحقیق فریدون بدره‌ای، تهران: توس. جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد (۱۴۰۷ق)، الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دارالعلم للملایین. خلیل‌بن‌احمد (۱۴۱۰ق)، کتاب العین، تحقیق مهدی مخزومی وابراهیم سامرائی، قم: مؤسسۀ دارالهجرۀ. راغب‌اصفهانی، حسین‌بن محمد (۱۴۱۲ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالشامیة. روبینز، آر.اچ. (۱۳۷۸ش)، تاریخ مختصر زبانشناسی، ترجمه علی‌محمد حق‌شناس، تهران: نشر مرکز. رهنما، هادی (1387)، «حوزه معنایی نام‌های گناه در قرآن کریم و نقد ترجمه‌های فارسی بر اساس آن»، مطالعات قرآن و حدیث، شماره2، صص113-147. زبیدی، محمد (۱۴۱۴ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالفکر. زمخشری، محمود‌بن‌عمر (۱۴۰۷ق)، الکشاف، تصحیح مصطفی حسین احمد، بیروت: دارالکتاب العربی. زمخشری، محمود‌بن‌عمر (۱۴۱۹ق)، اساس البلاغۀ، تحقیق محمدباسل عیون السود، بیروت: دارالکتب العلمیۀ. سوسور، فردینان‌دو (۱۳۷۸ش)، دوره زبانشناسی عمومی، ترجمه کوروش صفوی، تهران: هرمس. سیدقطب (۱۴۲۵ ق)، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق. سیوطی (۱۴۲۱ق)، الإتقان فی علوم القرآن، تحقیق فواز احمد زمرلی، بیروت: دارالکتاب العربی. شرتوتی، سعیدالخوری (بی‌تا)، اقرب الموارد فی فصح العربیۀ والشَّوارد، طهران: مؤسسۀالنصر. صفوی، کوروش (۱۳۸۴ش)، فرهنگ توصیفی معنی‌شناسی، تهران: فرهنگ معاصر. صفوی، کوروش (۱۳۸۷ش)، درآمدی بر معنی‌شناسی، تهران: سوره مهر. طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۰ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسۀالاعلمی للمطبوعات. طبرسی، فضل‌بن‌حسن (۱۳۷۲ش)، مجمع‌البیان، تصحیح فضل‌الله یزدی‌‌طباطبایی وهاشم رسولی، تهران: ناصرخسرو. طوسی، محمدبن‌حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیرالقرآن، تصحیح احمد حبیب‌عاملی، بیروت: دارإحیاء التراث‌العربی. عبدالباقی، محمدفؤاد (۱۴۲۰ق)، المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، بیروت: مؤسسةالأعلمی للمطبوعات. عشقی، فاطمه (۱۳۹۶ش)، معناشناسی «سیّئه» در قرآن، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد به‌راهنمایی دکتر فاطمه‌سادات تهامی ومشاوره دکتر محمدعلی خوانین‌زاده، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، دانشگاه خوارزمی. فخررازی، محمدبن‌عمر (۱۴۲۰ق)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: دارإحیاء التراث العربی. فضیلت، محمود (۱۳۸۵ش)، معناشناسی ومعانی در زبان وادبیات، کرمانشاه: دانشگاه رازی. قرشی، علی‌اکبر (۱۳۷۱ش)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیة. کالر، جاناتان (۱۳۹۰ش)، فردینان دو سوسور، ترجمه کورش صفوی، تهران: هرمس. لاینز، جان (۱۳۹۱ش)، درآمدی بر معنی‌شناسی زبان، ترجمه کوروش صفوی، تهران: نشر علمی. مختارعمر، احمد (۱۴۲۹ق)، معجم اللغة العربیة المعاصرة، قاهره: عالم الکتب. مصطفوی، حسن (۱۳۶۸ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی. مغنیه، محمدجواد (۱۴۲۴ق)، التفسیر الکاشف، قم: دارالکتاب الاسلامی. Crystal, David (1997), The Cambridge Encyclopedia of Language, New York: Cambridge University Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 928 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 604 |
||