1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران، ایران.
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران، ایران
تاریخ دریافت: 29 آذر 1397،
تاریخ بازنگری: 19 اسفند 1397،
تاریخ پذیرش: 31 اردیبهشت 1398
چکیده
مطالعه معناشناختی مفردات قرآن کریم که به نحو هوشمندانه و حکیمانه‌ای در آیات و سور جای گرفته‌اند، دستیابی به شبکه‌ای منسجم از معانی و مفاهیم عمیق این کتاب آسمانی را تسهیل می‌نماید. در بین مفردات قرآن مجید، تعدادی از واژگان در ظاهر مترادف و هم‌معنا می‌باشند، حال‌آنکه با تدقیق معنائی واژگان، تفاوت‌های ظریف بین کلمات ظاهر می‌گردند. هدف این پژوهش، تبیین تفاوت‌های معنائی دو واژه «الأمّ» و «الوالدة» می‌باشد. این امر پس از بررسی معجمی و تفسیری کلمه‌ها، با روش مطالعه روابط مفهومی واژه و تجزیه آن به مؤلفه‌های معنائی صورت گرفته است. این تحقیق سعی دارد تا با تحقیق اکتشافی در قرآن و در چارچوب معناشناسی ساختارگرا، تفاوت این دو واژه و چگونگی کاربرد آن‌ها را به لحاظ معنائی در عبارات و آیات قرآنی بررسی کند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که روش‌های معنی‌شناسی می‌تواند دقت معنایی را در واژگان بالا ببرد، چنانکه از مقایسه حضور این دو واژه در قرآن کریم ملاحظه می‌شود که هر دو کلمه در 6 مورد از 8 مؤلفه معنائی با هم اشتراک، و در 2 مورد تفاوت دارند. بررسی بیشتر این مقاله به این نکته انجامید که دو واژه مورد بحث دارای خصوصیت «زمان‌مندی» می‌باشند؛ به این معنی که کلمه «الوالدة» به دوره زمانی خاصی از مراحل زندگی «الأمّ» اطلاق می‌گردد. این ویژگی را در غالب واژه‌های مجموعه نظام خویشاوندی نیز می‌توان ملاحظه کرد.
1Associate Professor of Arabic Language and Literature in University of Tehran, Iran.
2Ph.D. student of Arabic Language and Literature in University of Tehran, Iran.
چکیده [English]
The semantic study of the Quran's words which have been intelligently and wisely embedded in the ayat and surahs, facilitates gaining access to a cohesive network of deep meanings and concepts in this divine book. Among the holy Quran's words, some seem to be synonymous, while with a careful semantic examination, their subtle differences become evident. This research attempts to account for this semantic precision, trying to investigate the difference between 'al'umu' and 'alwalida' and how they are used in the Quranic phrases and ayat with a survey into the Qur'an and based on structural semantics. The findings of the research show that these two words are characterized by 'temporality'; the word 'alwalida' is on the axis of time and refers to a specific period of time in 'al'ulmu' stages of life. This feature can be seen and studied in most of kinship terms.
ابتدای صفحه