نویسندگان

• عباس مصلایی پور ¹
• الهه تاجیک ²

¹ دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع)

² دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی

چکیده

از شیوه­های نوین مطرح در زبان­شناسی که در آن به مطالعه علمی معنا می­پردازند، علم معناشناسی است. در معناشناسی از طریق کشف حوزه معنایی واژگان بنا بر روابط آن­ها در شبکه­های معنایی، معانی واژگان تبیین می­گردد. در بستر آیات قرآن کریم نیز با کمک این روش به پژوهش درباره معانی واژگان قرآنی می­پردازند. مفهوم «شکر» از مفاهیم محوری شبکه معنایی مفاهیم پسندیده قرآنی است. در طی کشف شبکه معنایی واژگان مرتبط با شکر با مشتقات «کفر» به عنوان بارزترین مفهوم متقابل با شکر روبرو می­شویم. از آنجا که مفهوم کفر به معنای کفران نعمت و همچنین کفر اعتقادی معنا می­گردد، ضرورت بررسی معانی واژگان واسطه بین این دو مفهوم آشکار است. برای تبیین حوزه معنایی این شبکه نیاز به تشخیص معانی واژگان واسطه بین شکر و کفر با این معیار است که آیا آن­ها با معنای کفران نعمت در ارتباط هستند یا هم­نشین کفر اعتقادی به کار رفته­اند. از این رو در نوشتار حاضر برآنیم تا به کشف مفاهیم متقابل مفهوم شکر که در ارتباط با مفهوم کفر هستند و پژوهش درباره بار معنایی حاکم بر آن مفاهیم بپردازیم. بنابراین در نهایت با کشف مفاهیم واسطه و معانی آن­ها در این شبکه استنباط می­گردد که شکر در حوزه مفاهیم دینی- اخلاقی تعریف شده است. به نحوی که حدود متمایزی میان اخلاقی و اعتقادی بودن مفاهیم مرتبط با هم در این شبکه قابل تبیین نیست. 

کلیدواژه‌ها

• معناشناسی شکر
• کفر
• کفران
• صبر
• شرک
• تکذیب

عنوان مقاله [English]

The Semantic field of "thanks" in Holy Quran

نویسندگان [English]

• Abbas Mosalaeepour ¹
• Elaheh Tajik ²

چکیده [English]

Among the modern methods propounded in linguistics in which they scientifically study the concept and is called semantics. In semantics, the meanings of words are explained via discovering the semantic field of words based on their relations in the semantic networks. In the context of the verses of Holy Quran, by help of this method, they research for the meanings of Quran words. The concept of “thanks” is among the axial notions in semantic network of accepted Quran notions. During discovering the semantic network of the words related to thanks, we confront derivations of “atheism” as the most remarkable notion against “thanks”.
Since, the notion of atheism means neglecting the gifts and also it is meant as believing atheism, the necessity of investigating the meanings of intermediate words between these two concepts is apparent. In order to explain the semantic field of this network, there is a need for distinguishing the meanings of intermediate words between thanks and atheism with this criterion that whether they are applied relevant to the meaning of neglecting the gifts or companion to believing atheism. For this, in the current study, we care taking efforts to discover mutual concepts of thanks which are in relation to the notion of atheism and to study their semantic essence dominant on that

کلیدواژه‌ها [English]

• semantics of thanks
• Atheism
• neglecting the gifts
• patience
• polytheism
• denial